Online Meetup HortiRisk over succesvol ondernemen in een onzekere wereld

Wie onderneemt, neemt risico’s

Wie onderneemt, neemt risico’s. Gelukkig zijn de risico’s goed te managen. De kunst is ze in kaart te brengen en duidelijk te krijgen wat je er zelf aan kan doen. Klinkt eenvoudig, en dat is het ook volgens Martin van Staveren. Tijdens de Online MeetUp HortiRisk, die door Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen en met steun van sponsor Interpolis was georganiseerd op vrijdag 29 januari, praatte hij de honderd deelnemers bij over succesvol ondernemen in een onzekere wereld (de video van de meetup is te vinden direct onder dit artikel).

Van Staveren is expert op het gebied van risicomanagement en ondernemerschap en verbonden aan onder andere de Universiteit van Twente en Nyenrode Business Universiteit. Hij helpt bedrijven met het omgaan met risico’s en kansen. Volgens Van Staveren halen veel mensen problemen en risico’s door elkaar. “Een risico is nooit een probleem. Een risico is namelijk iets dat kán gebeuren, maar nog niet gebeurd is. En als het gebeurt, is het een probleem en geen risico meer. Bovendien: zolang het nog een risico is, kun je dit managen. Ook daarom is het geen probleem.”

Wat is een risico dan wel? Van Staveren: “De definitie is eenvoudig: een risico is het effect van onzekerheid op een doel. Stel je wilt als tuinbouwondernemer je export naar Engeland verdubbelen. De risico’s zijn dan die onzekerheden die een effect kunnen hebben op dat doel. Met risicomanagement ben je daarmee doelgericht bezig.” Hij riep de aanwezigen op om ook doelgericht om te gaan met onzekerheden, risico’s en kansen. “Ga terug naar de essentie: waar gaat het eigenlijk over? Dit doe je door jezelf drie vragen te stellen: wat is je doel, wat is onzeker en wat ga je doen?

Het onzekere effect dat risico’s met zich meebrengen is volgens Van Staveren zowel positief als negatief. “We gaan vaak uit van negatieve effecten. Maar je kunt ook bedenken welke kansen zich kunnen voordoen wanneer je bijvoorbeeld de export naar Engeland wilt verdubbelen. Onzekerheden kunnen je kansen om te groeien niet alleen tegenwerken, ze kunnen je ook helpen.”  Bekijk de presentatie-slides hier.

Op de vraag of een pandemie onderdeel is van risico is Van Staveren duidelijk. “Het Word Economic Forum brengt ieder jaar een Global Risk Report uit, met hierin de belangrijkste risico's die de wereldorde bedreigen. In 2016 stond de pandemie daar al in. Maar een belangrijke vraag is: hoe groot is de kans dat dit gebeurt? Ga als ondernemer uit van je doelen (omzet, duurzaamheid, opvolging) en kijk vervolgens wat de risico’s zijn die hier effect op hebben. Natuurlijk, een pandemie heeft hier effect op, maar die kun je niet beïnvloeden. Hier zul je weerbaarder, creatiever en innovatiever mee om moeten gaan.”

Daarna was het woord aan drie ervaren tuinbouwondernemers. Wim Peters (Wim Peters Kwekerijen), René Hendriks (Opti-flor), en Paul van Schie (o.a. Tomselect) deelden hun ervaringen met ondernemerschap in onzekere tijden.

Wim Peters heeft een tomatenbedrijf in Someren. In 2016 werd zijn bedrijf vernietigd door een hagelstorm. De eerste maanden was er volgens de teler vooral veel onzekerheid: hoe moet het nu verder? Ben ik wel goed verzekerd? “We hadden drie keuzes: stoppen, herbouwen of alles plat en nieuwbouw. We zijn uiteindelijk voor nieuwbouw gegaan. We zijn een jaar uit productie geweest en na anderhalf jaar waren we weer volledig in productie. We hebben zelfs midden in de coronacrisis het bedrijf van de buurman overgekocht en zijn van 16 naar 31 ha gegaan.” Zijn advies voor collega-ondernemers is simpel: maak van een bedreiging een kans.

René Hendriks kweekt orchideeën op 17 ha in Monster. Hij zag in maart de hele handel instorten. “De wereld stond ineens stil. Maar binnen ons bedrijf kwam er snel beweging: we zijn met z’n allen, van de verkoop en marketing tot aan de financiële afdeling, een actieplan gaan uitdenken en binnen een paar weken hadden we een online shop gerealiseerd waar consumenten direct konden bestellen. Ik vind onze medewerkers echt een grote bron van inspiratie: niet stilstaan, maar met elkaar bedenken hoe je uit de crisis kan komen.”

Paul van Schie teelt in Kwintsheul losse tomaten voor de export naar Engeland. Zijn producten gaan naar de foodservice en de supermarkten. In maart viel de vraag van de foodservice volledig stil. “Maar vanuit de supermarkten was de vraag groot, daar konden we de wegvallende vraag voor een deel mee compenseren.” De ondernemer investeert met zijn buren in aardwarmte. “Dit moet je met elkaar doen, kan je als bedrijf niet alleen. Zo spreiden we met elkaar de risico’s als het gaat om energie. Wat er ook gebeurt in de toekomst, wij zijn er klaar voor.”

De middag is afgesloten met een paneldiscussie met Van Staveren en de drie ondernemers. Ook het publiek kon meedoen aan deze discussie door online te stemmingen op stellingen en vragen in te dienen. Zo werd er gediscussieerd over stellingen als ‘Zonder rampen komt de tuinbouwsector niet in beweging’. Een ruime meerderheid van het publiek (69%) was het met deze stelling oneens.

Van Schie gaf aan dat ondernemers altijd innoveren, maar dat een ramp wel kan zorgen voor versnelling. Hendriks vertelde dat bij het ontwikkelen van de webshop gekeken hebben hoe andere bedrijven omgingen met e-commerce en dat ze daar veel van geleerd hebben. Peters gaf aan dat de sector het goed doet, maar wel meer lef moet hebben om verbinding met andere sectoren te maken omdat je dat als ondernemer alleen maar sterker maakt. De drie ondernemers zien hun personeel als motor van het bedrijf. Hendriks: “We zijn tijdens de coronacrisis zelfs bier gaan brouwen met orchideeën. Daar gaan we het bedrijf niet mee redden als we in de problemen komen, maar we met elkaar gaan zoeken naar mogelijkheden. Daarbij zijn je medewerkers essentieel.”

Van Staveren sloot de middag af. Hij ziet de tuinbouwsector als veerkrachtige sector. “Uit de verhalen van de ondernemers blijkt dat deze sector vooruitkijkt en risico’s durft te nemen. Als we een ding uit deze crisis kunnen leren, is het om onszelf weerbaarder te maken. Probeer dit klein en toepasbaar te doen: wat is het doel, wat is onzeker en wat kan je doen om de sector nog krachtiger te maken dan die nu al is.”

Over IMPACT2025
Via de Topsector Tuinbouw & Uitgangsmaterialen werken bedrijfsleven, kennisinstellingen en overheid met elkaar samen om innovatie in de sector te stimuleren. Sinds 2012 zijn er meer dan 250 onderzoeks- en innovatieprojecten via de topsector gefinancierd. Hierbij zijn circa 400 bedrijven betrokken. Met het programma IMPACT 2025 wil Topsector T&U ideeën ophalen en nieuwe partijen betrekken om het (bestaande) onderzoek te vertalen naar concrete toepassingen in de praktijk.

KEYNOTE SPEAKER

Martin van Staveren (Universiteit Twente, Nyenrode Business Universiteit)
Martin van Staveren helpt bedrijven en andere organisaties met het bereiken van hun doelen, door anders om te gaan met onzekerheden. Dit doet hij door hen op het spoor te zetten van vernieuwend risicomanagement via risicosturing en risicoleiderschap.Gedurende  twee decennia vervulde Martin technische, commerciële en leidinggevende functies in de techniek-sector, waarbij  hij werkte aan grootschalige complexe projecten in binnen- en buitenland. Vanaf 2006 richtte hij zich volledig op het ontwikkelen van strategieën voor risicomanagement. In 2009 besloot hij om zijn theorie in de praktijk te brengen: hij nam het risico én benutte de kans om midden in de financiële crisis zijn eigen consultancybureau VSRM op te richten. Via dit bureau adviseert hij organisaties in tal van sectoren. Daarnaast is Martin vanaf 2013 kerndocent aan de Universiteit Twente voor de executive masteropleidingen Risicomanagement en Public Management. Ook geeft hij masterclasses op onder meer Nyenrode Business Universiteit en Hogeschool Avans+.Martin schreef verschillende boeken: Risicogestuurd Werken in de Praktijk (2015), Risicoleiderschap (2018) en Iedereen risicoleider (2020). In 2019 ontving hij de Caroline Award tijdens het Risk & Resilience Festival op de Universiteit Twente, voor de beste presentatie over duurzaam risicoleiderschap.Martin studeerde technische aardwetenschappen in Delft en bedrijfskunde via een MBA opleiding in Utrecht en Bradford (UK). Hij is gepromoveerd aan Universiteit Twente op het implementeren van risicomanagement in organisaties.

WIM PETERS

Panellid; Wim Peters – Wim Peters Kwekerijen

Donderdag 23 juni 2016 staat bij Wim Peters in het geheugen gegrift. Op die dag verwoestte een hagelstorm vrijwel iedere ruit van de 16 ha grote tomatenkas. Dat was voor Wim niet het sein om te stoppen, maar juist om een herstart te maken als ondernemer. Driekwart jaar nadat de kas volledig was verwoest, werd de nieuwe kas in gebruik genomen, waarin volop is ingezet op nieuwe technologie en duurzaamheid. Bovendien heeft Wim opnieuw zijn visie en strategie bepaald én nieuwe afzetmarkten aangeboord. In 2020, midden in de eerste corona-golf, verdubbelde Wim het teeltareaal naar 31 ha door de overname van twee teeltlocaties van Greenco in Someren. Aan Wim stellen we de vraag: hoe krabbel je weer op na een crisis? Hoe zorg je ervoor dat je als ondernemer niet verblind wordt door risico’s, maar kansen blijft zien?

RENÉ HENDRIKS

Panellid: René Hendriks – Opti-flor

René Hendriks is één van de drijvende krachten achter Opti-flor. Opti-flor ontwikkelt en teelt op 17 ha onderscheidende Phalaenopsis orchideeën, die bij consumenten zeer geliefd zijn. Maar hoe bereik je die consument, als die de deur niet uitgaat, of als winkels gesloten zijn, vanwege de corona-maatregelen? Opti-flor zette dit voorjaar in korte tijd een online verkoopkanaal op en ging samenwerking aan met Bol.com. En alsof dat nog niet genoeg was, startte Opti-flor in samenwerking met een bierbrouwer met het op de markt brengen van orchidee-bier. Waar haalt René zijn inspiratie voor vernieuwing vandaan, juist in tijden van crisis? Hoe selecteer je hiervoor de juiste samenwerkingspartners? Deze en andere vragen kunt u aan hem stellen op 29 januari.

PAUL VAN SCHIE

Panellid: Paul van Schie – L.A. van Schie / Tomselect / Nature’s Heat
Paul van Schie teelt op 11 ha ronde tomaten voor met name de Engelse markt. Door de Brexit is deze markt met onzekerheden omgeven. Ronde tomaten worden ook volop gebruikt door broodjeszaken en cateraars. Dit verkoopkanaal viel door de coronacrisis voor een belangrijk deel weg in 2020. Behalve specialist in ronde tomaten heeft Paul ook ingezet op verbreding: onder de

naam Tomselect sorteert en verpakt hij niet alleen zijn eigen tomaten maar ook die van twee andere tomatentelers. Bovendien is hij iniatiefnemer van Nature’s Heat – een aardwarmteproject dat 64 ha aan kassen van in totaal negen ondernemers verwarmt. Hoe gaat Paul om met onzekerheden in de markt? En hoe helpen zijn samenwerkingen met collega-ondernemers om risico’s te beheersen? Deze en andere vragen stellen wij hem op 29 januari.